นวัตกรรมพลาสติกชีวภาพ (Bioplastics)

พลาสติกชีวภาพ (Bioplastics) คือ พลาสติกที่ผลิตจากวัสดุธรรมชาติ เช่น พืช หรือพืชที่สามารถย่อยสลายได้ในธรรมชาติ โดยไม่ปล่อยสารพิษ ซึ่งแตกต่างจากพลาสติกทั่วไปที่มาจากปิโตรเคมีและใช้เวลานานในการย่อยสลาย รวมถึงมักทิ้งผลกระทบที่ไม่ดีต่อสิ่งแวดล้อม

ประเภทของพลาสติกชีวภาพ

พลาสติกชีวภาพสามารถ  2 ประเภทหลัก ๆ ได้แก่:

  1. พลาสติกชีวภาพที่ย่อยสลายได้ (Biodegradable Plastics)
    พลาสติกประเภทนี้สามารถย่อยสลายได้ตามธรรมชาติในสภาพแวดล้อมภายใต้สภาพการหมักหรือการทำลายจากจุลินทรีย์ โดยไม่ทิ้งสารพิษให้แก่สิ่งแวดล้อม
    • ตัวอย่าง: พลาสติกที่ผลิตจากพอลิแลคติกแอซิด (PLA) ซึ่งทำจากแป้งข้าวโพด
  2. พลาสติกชีวภาพที่ไม่ย่อยสลายได้ (Non-biodegradable Bioplastics)
    พลาสติกประเภทนี้ผลิตจากวัสดุชีวภาพแต่ยังคงมีคุณสมบัติทนทานเหมือนพลาสติกทั่วไป เช่น พลาสติกที่ใช้ในอุตสาหกรรมต่าง ๆ หรือบรรจุภัณฑ์
    • ตัวอย่าง: พลาสติก PHA (Polyhydroxyalkanoates) ซึ่งผลิตจากจุลินทรีย์

ประโยชน์ของพลาสติกชีวภาพ

  1. ลดการพึ่งพาปิโตรเคมี
    การผลิตพลาสติกชีวภาพทำจากวัสดุทางการเกษตร เช่น ข้าวโพด มันฝรั่ง หรืออ้อย ซึ่งสามารถทดแทนการใช้พลาสติกที่ทำจากปิโตรเลียมและช่วยลดการใช้ทรัพยากรที่ไม่หมุนเวียน
  2. ลดปัญหาขยะพลาสติก
    พลาสติกชีวภาพที่สามารถย่อยสลายได้ช่วยลดปัญหาขยะพลาสติกที่ไม่สามารถย่อยสลายได้ในธรรมชาติ ซึ่งเป็นหนึ่งในปัญหาสำคัญของมลพิษทางทะเลและสิ่งแวดล้อม
  3. สามารถใช้งานได้หลากหลาย
    พลาสติกชีวภาพสามารถใช้ในการผลิตบรรจุภัณฑ์อาหาร ถุงพลาสติก และผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ที่ไม่จำเป็นต้องทนทานมากนัก

 

ข้อจำกัดของพลาสติกชีวภาพ

  1. ต้นทุนการผลิตสูง
    การผลิตพลาสติกชีวภาพมักมีต้นทุนที่สูงกว่าเนื่องจากกระบวนการผลิตและวัสดุที่ใช้ในการผลิตมีราคาสูง
  2. ปริมาณการผลิต
    การผลิตพลาสติกชีวภาพยังไม่ได้พัฒนาให้มีปริมาณมากพอที่จะทดแทนพลาสติกทั่วไปในอุตสาหกรรมขนาดใหญ่
  3. ความสามารถในการย่อยสลาย
    พลาสติกชีวภาพบางประเภทต้องการสภาพแวดล้อมพิเศษในการย่อยสลาย เช่น อุณหภูมิสูง หรือการมีจุลินทรีย์เฉพาะในการย่อยสลาย ซึ่งอาจไม่เกิดขึ้นในธรรมชาติ

ตัวอย่างของพลาสติกชีวภาพ

  1. PLA (Polylactic Acid)
    เป็นพลาสติกที่ได้จากแป้งข้าวโพดหรือมันสำปะหลัง ซึ่งมักใช้ในการผลิตบรรจุภัณฑ์อาหารหรือถ้วยพลาสติกที่ใช้แล้วทิ้ง
  2. PHA (Polyhydroxyalkanoates)
    พลาสติกที่ผลิตจากจุลินทรีย์ที่สามารถย่อยสลายได้ทางชีวภาพในธรรมชาติ ซึ่งนิยมใช้ในอุตสาหกรรมแพทย์หรือการบรรจุภัณฑ์
  3. PBS (Polybutylene Succinate)
    พลาสติกที่ทำจากพืชเช่น อ้อย หรือข้าวโพด ซึ่งสามารถใช้เป็นทางเลือกในการผลิตบรรจุภัณฑ์

สรุป

พลาสติกชีวภาพเป็นนวัตกรรมที่มีศักยภาพในการช่วยลดปัญหามลพิษจากพลาสติกและลดการพึ่งพาทรัพยากรธรรมชาติที่ไม่หมุนเวียน แต่การพัฒนาต้นทุนที่ต่ำลงและขยายการผลิตอย่างยั่งยืนยังเป็นความท้าทายที่ต้องการการวิจัยและพัฒนาเพิ่มเติม